در دنیا انواع گوسفند مختلفی وجود دارد، در حال حاضر حدود 200 نوع نژاد گوسفند شناخته شده است. پرورش انواع گوسفند به چند دلیل صورت می‌گیرد. گاهی پرورش‌دهنده به‌دنبال گوسفند گوشتی است. به‌دلیل اهمیت گوشت گوسفند در ایران، پرورش نژادهای گوشتی گوسفندان در کشور ما همیشه مورد توجه بوده است. گاهی نیز گوسفند شیری موردنظر پرورش‌دهندگان است. از شیر گوسفندان شیری در تهیه ماست و لبنیات گوسفندی استفاده می‌شود.
نژادهایی از گوسفندان هم به‌خاطر پشم آنها پرورش داده می‌شوند. پشم گوسفندان در صنایع مختلفی مانند پارچه‌بافی و قالیبافی مورداستفاده قرار می‌گیرد. البته پوست و پشم فراوری شده گوسفندان هم در دوخت برخی لباس‌ها و زیراندازها به کار برده می‌شود. از طرف دیگر کاربرد پوست گوسفند در ساخت وسایل چرمی، آن را به کالایی لوکس و باارزش تبدیل ساخته است. صنعت چرم یکی از صنایع مهم در پیشرفت اقتصادی بسیاری از کشورها است.
از دیدگاه دیگری نیز شناخت نژاد گوسفندان دارای اهمیت است. هر نژادی از گوسفندان در منطقۀ خاصی بهترین رشد را دارد. در واقع منطقه‌ای که شما در نظر دارید در آن به پرورش گوسفند بپردازید، عاملی تعیین‌کننده در انتخاب نوع گوسفندان است.
با ما در نگاهی به انواع گوسفندان از نظر بازدهی، و بهترین نمونه‌های ایرانی و خارجی آنها همراه باشید.
انواع گوسفند از نظر نوع بازدهی
انواع گوسفندان از نظر نوع بازدهی به چهار دسته مختلف گوشتی، شیری، پشمی و پوستی دسته‌بندی می‌شوند. البته این نکته را نیز باید به‌خاطر داشته باشید که برخی از انواع گوسفندان در دو یا هرچهار مورد بازدهی دارند. یعنی ممکن است گوسفندی هم گوشتی باشد و هم شیر، پشم و پوست آن موردتوجه دامداران قرار گیرد. در ادامه نگاهی به انواع نژاد گوسفند داشته‌ایم.
1- نژاد گوشتی:
نژادهای گوشتی گوسفندان به‌منظور پرورش آنها برای تأمین پروتئین موردنیاز انسان صورت می‌گیرد. در ایران گوشت گوسفند از محبوبیت بالاتری نسبت به گوشت گوساله برخوردار است.بدین ترتیب پرورش نژادهای گوشتی گوسفندان مورد توجه بیشتر دامداران قرار دارد. بهترین گوسفندان نژاد گوشتی آنهایی هستند که زود وزن بگیرند و هیکل بزرگ‌تری داشته باشند.
نژاد گوسفند گوشتی ایرانی
نژاد افشاری:
یکی از بهترین گوسفندان گوشتی ایرانی، گوسفندان نژاد افشاری است. این نژاد از گوسفندان ایرانی در استان‌های غرب و شمال غرب ایران زندگی می‌کنند. وزن‌گیری گوسفندان نژاد افشاری بالا است و رشد سریع آن، این نژاد از گوسفندان ایرانی را تبدیل به نژادی برتر در بین گوسفندان ایرانی ساخته است.
حدود دو میلیون راس از این نوع گوسفند در استان‌های همدان، آذربایجان غربی و شرقی، زنجان، اردبیل و استان‌های دیگر پرورش داده می‌شود. درصد بازدهی لاشه گوسفندان افشاری حدود 60 درصد است. می‌توان گفت بیشتر خریدهای مربوط به گوسفند گوشتی در کشور ما مربوط به این نژاد گوسفند است.
نژاد شال:
یکی دیگر از نژادهای گوشتی در بین گوسفندان ایرانی، نژاد شال است. گوسفندان شال ایرانی رقیبان گوسفندان افشاری هستند. این دو نژاد گوسفند شباهت‌های بسیاری به یکدیگر دارند. تفاوت مهم این دو نوع نژاد گوسفند ایرانی در زیست‌بوم و رنگ بدن آنها است. گوسفندهای نژاد شال در تولید شیر و پشم هم موردتوجه هستند.
نژاد زندی:
گوسفند زندی یکی از انواع گوسفندهای ایرانی است که بازدهی دوگانه دارد. پوست گوسفند زندی در صنعت چرم کاربرد فراوان دارد. این گوسفند در بین گوسفندان گوشتی هم قرار می‌گیرد. رنگ بره گوسفند نژاد زندی سیاه است، اما پس از شش‌ماهگی کم‌کم تغییر کرده، به سمت قهوه‌ای تمایل پیدا می‌کند. البته گاهی هم تبدیل به نقره‌ای می‌شود. از پوست بره گوسفند زندی برای تولید لباس‌های گرم استفاده می‌شود.
میانگین تولید پشم سالانه گوسفند زندی 1.7 کیلوگرم در سال است. مقاومت گوسفندان زندی در برابر هوای برفی و بارانی، سرما و گرما و کم‌غذایی بسیار خوب است. همه این موارد باعث شده تا گوسفندهای زندی در سیستم کوچ موردتوجه قرار گیرند. از ویژگی‌های نژادی گوسفند زندی داشتن گوش کامل و دنبه گرد و کوچک است. میانگین وزن نوزادان نژاد زندی 2.7 کیلوگرم، و وزن گوسفند بالغ آن به 45 کیلوگرم می‌رسد.
نژاد سنگسری:
نژاد سنگسری متعلق به مناطق گرم و معتدل ایران است. سنگسر منطقه‌ای در اطراف شهرستان سمنان است و پراکندگی این نوع گوسفند در این منطقه به صدهزار رأس می‌رسد. گوسفندان سنگسری رشد خوبی دارند و در زمینه تولید شیر هم موردتوجه دامداران قرار گرفته‌اند.
نژاد سنجابی:
زیست‌بوم اصلی گوسفند نژاد سنجابی استان کرمانشاه است. این نژاد گوسفند ایرانی علاوه بر تولید گوشت، پشم بسیار مرغوبی هم دارد. از پشم این نژاد در صنایع مختلف استفاده می‌شود. تیپ‌های مختلف این نوع از گوسفندان ایرانی شامل زردی، کلول و کژل است.
نژاد زل:
یکی دیگر از نژادهای گوشتی ایرانی نژاد گوسفند زل است. گوسفندان زل به جای دنبه، دم دارند. وزن‌گیری گوسفندان زل بالا است و به همین دلیل جزو گوسفندان گوشتی ایرانی شناخته شده‌اند. باروری خوب و دوقلوزایی هم از برتری‌های این نوع گوسفند ایرانی است.
نژاد مغانی:
دام‌های دشت مغان گوشتی لذیذ و بدون چربی‌های اضافه دارند. وزن‌گیری گوسفندهای نژاد مغانی سریع است و شیر آنها نیز موردتوجه دامداران است. بدین ترتیب این نژاد از گوسفندان ایرانی در زمینه شیری هم جزو برترین‌ها است. بره‌های نژاد مغانی در زمان تولد چهار کیلو وزن دارند و در زمان شیرخوارگی وزن آنها به 22 کیلوگرم می‌رسد.
نژاد تالشی:
گوسفند تالشی هم از گوسفندان گوشتی ایرانی است. گوشت این گروه از گوسفندان ایرانی ترد و مرغوب است و طرفداران زیادی دارد. پشم گوسفندان تالشی به‌رنگ سفید تا نخودی است. احتمال می‌رود گوسفندان تالشی از ترکیب دو نژاد زل و مغانی به وجود آمده باشند. وزن گوسفندان نر تالشی در بلوغ به 47 کیلوگرم، و وزن ماده‌های آنها به 43 کیلوگرم می‌رسد. زیستگاه این گوسفندان بیشتر در منطقه تالش گیلان تا آستارا است.
نژاد آتابای:
یکی از مناسب‌ترین نژادها برای پرواربندی نژاد آتابای است. حاصل ترکیب نژادهای قوچ دنبه‌دار و میش زل تبدیل به نژاد گوسفند آتابای شده است.
نژاد گوسفند گوشتی خارجی:
نژاد رامنی Romney:
گوسفندهای نژاد رامنی از مقاوم‌ترین گوسفندها در دنیا هستند. گوسفندهای رامنی گوشت خوب و لذیذی دارند. اما این نکته تنها امتیاز آنها به شمار نمی‌رود. پشم این گوسفندان دراز، باکیفیت و مرغوب است. گوسفند رامنی سازگاری خوبی با مناطق مرطوب دارد. وزن قوچ این نژاد به 100 تا 125 کیلوگرم، و وزن میش آن به 85 تا 100 کیلوگرم می‌رسد.
نژاد رومانف Romanov:
نژاد گوسفندهای رومانف از روسیه است. این نژاد از گوسفندان به‌خاطر گوشت خوبشان شناخته‌شده هستند، اما پشم آنها هم جزو پشم‌های مرغوب است. رنگ پشم این گوسفندان در زمان تولد به‌رنگ سیاه و سفید است، اما پس از مدتی به خاکستری تبدیل می‌شود.
نژاد همشایر Hampshire:
سرزمین اصلی گوسفندان نژاد همشایر کشور انگلستان در قاره اروپا است. این گوسفندان پشمی تیره‌رنگ، و صورتی به‌رنگ سیاه دارند. گوسفندان نژاد همشایر اندازه متوسطی دارند، اما رشد آنها سریع است. گوشت این نژاد از گوسفندان خارجی لذیذ است. وزن قوچ بالغ این نژاد از گوسفندان حدود 135 کیلوگرم، و وزن میش آنها 90 کیلوگرم است. رنگ این گوسفندان به دو صورت دیده می‌شود. یکی قهوه‌ای تیره یکدست و رنگ دیگر آنها سیاه و سفید است. ویژگی دیگر این گوسفندان شیردهی خوب آنها است. تولید سالانه 3 تا 6 کیلوگرم پشم هم از دیگر برتری‌های این گوسفندان است.
نژاد سافولک Suffolk:
نژاد سافولک نژادی گوشتی و شیری است. این گوسفند ترکیبی از دو نژاد مختلف Norfolk و Southdown است. نکته جالب این است که این نژاد از پدر و مادر خود قوی‌تر است و بهره‌وری بیشتری دارد. همین موضوع باعث توجه به این نژاد در سال‌های اخیر شده است. در حال حاضر این گوسفند در کشورهای مختلفی پرورش داده می‌شود.
ست و پا، و سر گوسفندان نژاد سافولک سیاه است. این گوسفندان با آب‌وهوای مناطق مختلف هماهنگ می‌شوند و مقاومت خوبی در شرایط مختلف آب‌وهوایی دارند. گوشت این نوع از گوسفندها لذیذ و بدون چربی است و به همین دلیل پرورش آنها برای دامداران به‌صرفه است.
نژاد دورست Dorset:
گوسفندان نژاد دورست گوشتی هستند، اما نژاد شیری آنها نیز وجود دارد. این نوع از گوسفندان دارای شاخ‌های بلندی هستند. از توانائی‌های ویژه این نژاد، جفت‌گیری آنها در همه فصل‌ها است. نکته جالب دیگر درباره گوسفندان دورست این است که دوقلوزایی آنها بیشتر از تک‌قلوزایی است.
هر گوسفند نژاد دورست می‌تواند تا 4 کیلوگرم پشم در یک سال تولید کند. اندازه بلندی پشم این نوع گوسفندان بین 7 تا 13 سانتی‌متر است. وزن قوچ‌های نژاد دورست بین 85 تا 125 کیلوگرم، و وزن میش آنها بین 60 تا 85 کیلوگرم است.
نژاد دورپر Dorper:
نژاد دورپر ترکیبی از نژاد دورست شاخ‌دار و گوسفند سرسیاه پارسی است. این نژاد در آب‌وهوای گرم و خشک زندگی می‌کند و استقامت خوبی در شرایط سخت دارد. از پوست این نژاد نیز در صنعت چرم استفاده زیادی می‌شود.
گوسفندان نژاد دوربر جثه متوسطی دارند و رنگ بدن بیشتر آنها سیاه و سفید است. البته برخی از این گوسفندان هم به رنگ سیاه دیده می‌شوند. ترکیبی از پشم و مو روی پوست این گوسفندها را پوشانده است. امکان دوقلوزایی گوسفندان دورپر زیاد است. بیشتر میش‌های این نژاد در زایمان نخست یک قلو، و در زایمان‌های بعدی، دوقلو و حتی سه‌قلو به دنیا می‌آورند.
نژاد پاناما Panama:
این گوسفندِ گوشتی ترکیب دو نژاد قوچ رامبویه و میش لینکلن است و بدن بزرگی دارد. هدف از تولید این نژاد، اصلاح کیفیت گوشت و درازی پشم آنها بوده است.
انواع گوسفند شیری
انواع نژاد گوسفند شیری ایرانی:
گوسفند نژاد کردی خراسان:
گوسفندان نژاد کردی خراسان از گوسفندهای داری بازدهی دوگانه ایرانی است. این گوسفند علاوه بر شیری بودن، گوشتی هم هست. رنگ این نژاد از گوسفندان ایرانی قهوه‌ای روشن تا تیره است. رنگ پشم این گوسفندان در زمان تولد یکدست است. در گذر زمان رنگ پشم آنها در بخش‌های سر، صورت، دست‌ها و پاها تغییر می‌کند و روشن‌تر می‌شود.
وزن بره‌های این نژاد در زمان تولد بین 4.4 تا 4.6 کیلوگرم است. شیری که این نژاد در هر دوره شیری تولید می‌کند، به 44 کیلوگرم می‌رسد. حدود سه میلیون و پانصد هزار راس از این نوع گوسفندان در استان‌های خراسان پرورش داده می‌شود.
نژاد گوسفند شیری خارجی:
فریزین Friesian:
نژاد فریزین از شمال آلمان و کشور هلند است. شیر این گوسفند بسیار باکیفیت است و بازده بالایی دارد. این نژاد گوسفند در 230 روز می‌تواند 450 کیلوگرم شیر تولید کند. در سال‌های گذشته از این گوسفند برای اصلاح نژادی گوسفندان دیگر استفاده شده است. قابلیت باروری این گوسفندان نیز در جهان معروف است. گوسفند فریزین مقاومت خوبی در برابر شرایط سخت آب‌وهوایی دارد.
گوسفند نژاد پشمی
گوسفندان نژاد پشمی دارای پشم بلند و پرپشتی هستند. پشم گوسفندان برای تولید پارچه، پوشاک و زیراندازها مورداستفاده قرار می‌گیرد. پشم گوسفندان به چند گروه نسبتا ظریف، بلند، تلاقی بافته و قالی تقسیم می‌شوند.
نژاد گوسفند پشمی ایرانی:
گوسفند فراهانی:
پشم گوسفندان نژاد فراهانی طرفداران زیادی در صنعت پارچه بافی دارد. البته گوشت این نژاد هم موردتوجه دامداران قرار گرفته است. شهرهای اراک، آشتیان و فراهان مناطق اصلی پرورش و زیست این دام هستند. از شیر و گوشت این نژاد نیز استفاده زیادی می‌شود.
گوسفند بلوچی:
پشم باکیفیت گوسفندان بلوچی آنها را در گروه گوسفندان پشمی قرار داده است. مرغوبیت پشم این نوع گوسفندان بسیار بالا است. از پشم گوسفندان بلوچی در صنایع پارچه‌بافی و فرش‌بافی استفاده می‌شود. اما گوشت این دام‌ها نیز باکیفیت است. وزن‌گیری سریع گوسفندان بلوچی، آنها را در نژاد گوشتی هم قرار داده است. محل زندگی گوسفندان بلوچی در شرق ایران، جنوب غربی پاکستان و کشور افغانستان است.
نژاد ماکویی:
گوسفند ماکویی از گوسفندان پشمی ایرانی است که پشمی سفید با تارهای بلند دارد. از ویژگی‌های پشم این نژاد گوسفند رنگ‌پذیری خوب آن است. این ویژگی پشم گوسفند ماکویی را مناسب صنایع مختلفی چون قالیبافی ساخته است. میانگین بازدهی سالانه پشم این گوسفند 3 تا 5 کیلوگرم است. گوسفند ماکویی در بین گوسفندهای گوشتی هم شناخته‌شده است.
گوسفند نژاد کرمانی:
گوسفندان کرمانی به مرغوب بودن پشمشان معروف هستند. این گوسفندان جثه متوسطی دارند و گوشت آنها هم طرفداران زیادی دارد. گوشت گوسفندان کرمانی دارای چربی کمی است. این نژاد از گوسفندان ایرانی در شرایط گرم و خشک رشد می‌کنند.
انواع گوسفند پشمی خارجی:
نژاد مونتادال Montadal:
گوسفند مونتادال گوسفندی آمریکایی با بازدهی دوگانه است. پشم این نژاد از گوسفندان آمریکایی بسیار خوب و مرغوب است، اما گوشت آنها هم موردتوجه قرار گرفته است. رنگ گوش‌ها و پاهای این نوع گوسفند سفید است. صورت و پاهای گوسفند مونتادال بدون پشم است. نژاد گوسفند مونتادال لاشه‌ای گوشتی دارد و بدون شاخ است. میانگین پشم هر گوسفند مونتادال در سال بین 4.5 تا 5.5 کیلوگرم است.
نژاد فنلاندی Finn Sheep:
گوسفند فنلاندی اندازه‌ای کوچک دارد. دست، پا، بینی و گوش‌های این گوسفند سفید است. بره‌های نژاد فنلاندی در زمان تولد کوچک هستند. این گوسفند در برابر شرایط نامساعد، مقاومت خوبی دارد.
نژاد جاکوب Jacob:
گوسفندان نژاد جاکوب شاخ‌های بلند، تیره و پشم بسیار خوبی دارند. شاخ‌های گوسفندان نژاد جاکوب معمولا به‌رنگ تیره است، اما در مواردی هم به شکل راه‌راه سیاه و سفید دیده می‌شود. این نوع از گوسفندان به زیبایی و ابهت معروفند. وزن قوچ بالغ این نژاد بین 52 تا 82 کیلوگرم، و وزن میش‌های آن به 36 تا 54 کیلوگرم می‌رسد.
نژاد کاریدال Corriedale:
کاریدال نیز از نژادهای گوسفند پشمی است که گوشت آن نیز باکیفیت است. این نوع از گوسفندان بازدهی دوگانه دارد و گوشت و پشم آن، هم‌زمان موردتوجه قرار گرفته است. گوسفند کاریدال ترکیبی از دو نژاد مرینوس و لینکلن است و اصل آن به کشور نیوزیلند بازمی‌گردد. این گوسفند وزن بالایی دارد و بازدهی پشم آن در سال بین 5 تا 7 کیلوگرم است.
نژاد باربادوس Barbados:
گوسفند باربادوس شاخ و موی زیبایی دارد و بیشتر به خاطر پشم خود مورد توجه قرار گرفته است. این گوسفند لاغر است و گوشت این نژاد از گوسفندان خارجی خیلی موردتوجه نیست.
نژاد مرینوس Merino:
زادگاه اصلی گوسفندان نژاد مرینوس در اسپانیا بوده، اما اکنون در بسیاری از کشورهای دنیا پرورش داده می‌شود. نژاد مرینوس یکی از بهترین نژادهای گوسفندان خارجی است. این نژاد جزو نژادهایی است که با بسیاری از وضعیت‌های آب‌وهوایی دنیا سازگار است. این نژاد گوسفندان بسیار قوی هستند و گوشت آنها هم لذیذ و بدون چربی است.
رشد پشم گوسفندان مرینوس زیاد است و باید هر سال چیده شود. بلند بودن پشم گوسفندان نژاد مرینوس گرمای بدن آنها را بالا می‌برد و جلوی دید آنها را می‌گیرد. راه رفتن این گوسفندها هم با پشم‌های بلند دچار مشکل می‌شود.
گوسفندان نژاد مرینوس پوستی چین‌دار دارند و بلندی پشم آنها به 7 سانتی‌متر می‌رسد. توانایی جفت‌گیری این نژاد بالا است. نژاد مرینوس می‌تواند در مراتعی با گیاهان کم رشد کند. 4 تا 6 کیلوگرم پشم سالانه، تولید هر گوسفند نژاد مرینوس است. میانگین پشم سالانه در برخی از انواع این نژاد به 18 کیلوگرم در سال هم می‌رسد. برخی از قوچ‌های این نژاد دارای شاخ هستند، اما میش‌ها شاخ ندارند.
نژاد لینکلن Lincoln:
گوسفندهای نژاد لینکلن دارای پشم‌های بلندی هستند که محبوبیت زیادی در صنعت بافندگی دارد. پشم‌های این نژاد به‌رنگ سفید، با رگه‌های نقره‌ای و مشکی است. البته گوسفندان خاکستری، نقره‌ای و مشکی هم در بین آنها دیده می‌شود. نژاد لینکلن جثه‌ای بزرگ دارد و به‌عنوان سنگین‌ترین گوسفندان جهان شناخته شده است. گوسفند لینکلن دارای وزن‌گیری سریعی است و از گوشت آن هم برای تامین پروتئین موردنیاز انسان‌ها استفاده می‌شود.
گوسفندان نژاد لینکلن در نتیجه ترکیب دو نژاد لایسستر و گوسفندان بومی ساحل لینکلن شایر در کشور انگلستان است. گوسفندان لینکلن در آب‌وهوای سرد پرورش داده می‌شوند. وزن قوچ این نژاد بین 110 تا 160 کیلوگرم، و وزن میش آن بین 90 تا 110 کیلوگرم است. این نژاد به کشور انگلستان برمی‌گردد، اما امروزه تعداد کمی از آنها در این کشور باقی مانده است. مقدار تولید پشم سالانه هر گوسفند لینکلن 6 تا 10 کیلوگرم در سال است.
نژاد لایسستر Leicester:
نژاد لایسستر گوسفندی انگلیسی، و دارای پشمی بلند و فرفری است. بلندی پشم این نوع گوسفند بین 12 تا 25 سانتی‌متر است. رنگ پشم گوسفندان لایسستر بیشتر سفید است و لکه‌های سیاهی بر روی آنها دیده می‌شود. این گوسفندان بدون شاخ هستند و گوشت آنها نیز موردتوجه دامداران قرار دارد.
وزن گوسفند لایسستر در زمان بلوغ در حدود 55 کیلوگرم است. نژاد گوسفند لایسستر شباهت زیادی به نژاد لینکلن دارد. وزن قوچ نژاد لایسستر بین 110 تا 125 کیلوگرم، و وزن میش آن بین 85 تا 115 کیلوگرم است.
نژاد دبویلت Debouillet:
گوسفندان دبویلت از ترکیب نژاد رامبویه و مرینوس متولد شده‌اند. نژاد دبویلت پشم بسیار ارزشمندی، به‌رنگ سفید دارد. سرزمین اصلی این گوسفندان آمریکا است.
نژاد تایلس Tailless:
سرزمین اصلی گوسفند نژاد تایلس آمریکا است. تایلس نژاد ترکیبی از دو نوع گوسفند بدون دم سیبری با دیگر نژادهای اصلاح‌شده است. گوش، پا و صورت این نژاد به‌رنگ سفید و بدون پشم و شاخ است.
نژاد رامبویه Rambouillet:
نژاد رامبویه نیز نمونه‌ای از نژاد پشمی است. زیستگاه اصلی نژاد رامبویه کشور فرانسه بوده، اما امروزه در کشورهای مختلفی پرورش داده می‌شود. گوسفندان این نژاد ریزپشم هستند. نژاد رامبویه توانایی تولید پشم زیاد و باکیفیتی دارد که از آن در صنایع مختلف استفاده می‌شود. مقاومت نژاد گوسفندان رامبویه نیز در مناطق مختلف آب‌وهوایی بسیار خوب است. رشد پشم نژاد رامبویه به 10 سانتی‌متر در سال می‌رسد.
انواع گوسفند نژاد پوستی:
گوسفندان نژاد پوستی طرفداران زیادی در تولید پوشاک و وسایل چرمی مختلف مانند کیف، کفش، کمربند و وسایل دیگر دارند. چرم گوسفند از چرم‌های باکیفیت و گران‌قیمت است.
نژاد گوسفند پوستی ایرانی:
نژاد قره گل Karakul:
سرزمین اصلی نژاد گوسفند قره گل به کشورهای مختلف آسیای مرکزی، از جمله ایران برمی‌گردد. پوست، پشم و گوشت نژاد گوسفند قره گل از بهترین انواع مرغوب آن است. گوسفندان این نژاد از مقاومت خوبی در گرمای 40 درجه و سرمای زیر 30 درجه سانتی‌گراد برخوردارند. از پشم گوسفند قره گل برای تولید پوشاک گران‌قیمت استفاده می‌شود. نژاد قره گل گوشتی و شیری هم هست.
چندقلوزایی گوسفندها
نژاد گوسفندان چندقلوزا توانایی زایمان چند بره را در هر زایمان دارند. تعداد معمول بره در چندقلوزایی بین دو تا 6 بره متفاوت است. البته نوع خوراک دام، مسائل بهداشتی و سن آنها نیز در این زمینه تاثیرگذار است. دام‌پروران حرفه‌ای برای زیاد شدن تعداد گوسفندان خود به پرورش نژادهای چندقلوزای گوسفندان می‌پردازند.
نژاد گوسفند چندقلوزای ایرانی:
نژاد افشاری:
دوقلوزایی در بین گوسفندان افشاری درصد بالایی دارد. پرورش این نوع از گوسفندان به نفع دامداران است.
نژاد قشقایی:
قابلیت به دنیا آوردن دو تا سه بره در برخی از زایمان‌ها یکی از ویژگی‌های گوسفندان قشقایی است. گوسفندان قشقایی در پاییز و زمستان زادوولد می‌کنند. درصد بارداری این گوسفندان 96 درصد است.
نژاد کردی:
دوقلوزایی در بین گوسفندان نژاد کردی حدود 10 درصد است. گوسفندان کردی به دو گروه گوسفندان کوهستانی و دشتی تقسیم می‌شوند. بره‌های این نژاد در زمان تولد بین 4 تا 6 کیلوگرم وزن دارند.
نژاد مهربان:
درصد دوقلوزایی گوسفندان نژاد مهربان 13 درصد است. گوسفند مهربان از گوسفندان سنگین‌وزن ایرانی است. سر، صورت و زیر شکم نژاد مهربان بدون پشم است. قوچ مهربان دارای شاخ، و میش مهربان بدون شاخ است. رنگ پشم گوسفند مهربان از قهوه‌ای تا سیاه است. زیستگاه این نژاد از گوسفندان در استان‌های کردستان، زنجان و همدان است.
نژاد شال:
از نمونه گوسفندان چندقلوزای ایرانی، می‌توان به نژاد شال هم اشاره کرد.
نژاد گوسفند چندقلوزای خارجی
نژاد رومانف
یکی از شناخته‌شده‌ترین گوسفندهای چندقلوزا در دنیا نژاد رومانف است. بیشترین تعداد زایش این نوع گوسفند، 9 بره در یک بار زایمان، و در آمریکا گزارش شده است.
نژاد سافولک
رتبه دوم چندقلوزایی در دنیا را گوسفندان نژاد سافولک به خود اختصاص داده‌اند.
دسته‌بندی بهترین نژاد گوسفندان ایرانی
| نوع نژاد | نوع بازدهی | منطقه زیست |
| افشاری | گوشتی | غرب و شمال غرب ایران |
| شال | گوشتی، شیری و پشمی | قزوین |
| زندی | گوشتی و پوستی | قم |
| سنجابی | گوشتی و پشمی | کرمانشاه |
| زل | گوشتی | مازندران |
| مغان | گوشتی و شیری | آذربایجان غربی |
| تالشی | گوشتی | گیلان تا آستارا |
| آتابای | گوشتی | مناطق مختلف ایران |
| کردی خراسان | شیری | استان خراسان |
| فراهانی | پشمی و گوشتی | اراک |
| بلوچی | پشمی و گوشتی | سیستان و بلوچستان، خراسان |
| ماکویی | پشمی و گوشتی | استان آذربایجان |
| کرمانی | پشمی و گوشتی | استان کرمان |
| قره گل | پوستی، پشمی و گوشتی | آسیای مرکزی و ایران |
دسته‌بندی بهترین نژاد گوسفندان خارجی
| نوع نژاد | نوع بازدهی | منطقه زیست |
| رامنی | گوشتی | انگلستان |
| رومانف | گوشتی | روسیه |
| همشایر | گوشتی | انگلستان |
| سافولک | گوشتی، شیری و پشمی | فرانسه |
| دورست | گوشتی، شیری | استرالیا |
| دورپر | گوشتی و پوستی | آفریقا |
| پاناما | گوشتی و پشمی | کلمبیا |
| فریزین | شیری | آلمان |
| مونتادال | پشمی و گوشتی | آمریکا |
| فنلاندی | پشمی | فنلاند |
| کاریدال | پشمی و گوشتی | نیوزیلند |
| باربادوس | پشمی | کارائیب |
| مرینوس | پشمی | اسپانیا |
| لینکلن | پشمی و گوشتی | انگلستان |
| لایسستر | پشمی | انگلیس |
| دبویلت | پشمی | آمریکا |
| تایلس | پشمی | آمریکا |
| رامبویه | پشمی | فرانسه |
نکته‌های مهم در پرورش گوسفند
شاید شما هم علاقه‌مند باشید در زمینه پرورش گوسفند به فعالیت بپردازید. در این صورت باید از نکته‌های بسیاری آگاه باشید. نخستین نکته داشتن تجربه دام‌پروری است. اگر شما دارای تجربه کافی در این زمینه نیستید، از راهنمایی فردی باتجربه در این زمینه استفاده کنید.
توجه به نکته‌های زیر نیز می‌تواند راهنمای شما باشد:
- پیش از اقدام به خرید گوسفند، از داشتن محیط مناسب برای این کار مطمئن شوید.
- محیط مناسب برای پرورش گوسفند دارای انبار، سکو و سیلوهای مناسب است.
- نژادی را انتخاب کنید که با آب‌وهوای منطقه موردنظر شما هماهنگی داشته باشد و بتواند در آنجا رشد کند.
- خرید نژادی که قابلیت چندقلوزایی هم داشته باشد، در این مسئله اهمیت بسیاری دارد.
- از بهترین مواد غذایی ارگانیک برای خوردوخوراک دام‌ها استفاده کنید.
- با داشتن سرمایه بیشتر و تعداد گوسفندان بالاتر، سود شما هم بیشتر خواهد بود.
- همواره یک دام‌پزشک را در کنار خود داشته باشید.
سخن پایانی
آشنایی با نژاد گوسفندان و شرایط زیستی و چگونگی رشد آنها برای هر کسی که قصد دارد در زمینه دامداری به فعالیت بپردازد، ضروری است. البته در کنار آشنایی با نژاد گوسفندان، نکته‌های دیگری نیز در این مسیر باید موردتوجه قرار گیرد. نکته نخست انتخاب گوسفند با توجه به منطقه موردنظر شما برای پرورش دام است. در هر منطقه با توجه به شرایط جغرافیایی، نوع خاصی از گوسفندان می‌توانند رشد و بازدهی خوبی داشته باشند.
نکته بعدی انتخاب دامی است که بیشترین بازدهی را داشته باشد. برخی از گوسفندان چندقلوزا هستند. برخی نیز بازدهی چندگانه دارند و پرورش آنها به‌صرفه‌تر است. البته نکته‌های دیگری هم در این زمینه باید موردنظر قرار گیرد که برخی از آنها بهداشت محیط پرورش گوسفندان، نوع خوراک آنها و بسیاری از مسائل دیگر است. در یک کلام می‌توان گفت برای پرورش نژاد گوسفند باید با آگاهی کامل اقدام کرد.
فارموژن در حوزه اصلاح نژاد، ارزیابی ژنومیک و انتخاب دام برتر فعالیت می کند. هدف فارموژن کاهش نیاز دامداران به واردات اسپرم های خارجی و ارسال نمونه های خون یا بافت دام به خارج از کشور برای ارزیابی ژنومیکی است.
فارموژن گاوهای هلشتاین را از طریق نمونه خون (DNA) مورد ارزیابی ژنومیک قرار داده و امتیاز هر گاو برای صفات مختلف در کاتالوگ ارائه می شود. استفاده از گاوهای ژنومیک به افزایش سرعت اصلاح نژاد و بازده اقتصادی کمک می کند. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس (۰۲۱۶۶۰۵۱۸۵۵) بگیرید، یا به اینستاگرام فارموژن مراجعه کنید.
