گاو هلشتاین (گاو اسرائیلی) یکی از مشهورترین انواع نژاد گاو شیری در جهان است که با رنگ سیاه و سفید شناخته شده اما به رنگ قرمز و سفید نیز دیده می شود. در حقیقت رنگ قرمز و سفید ژن مغلوب است و اگر پدر و مادر حامل این ژن باشند یا این رنگ را نشان دهند، گوساله ای به این رنگ خواهیم داشت. نژاد گاو هلشتاین، بالاترین میزان تولید شیر در میان کل حیوانات شیرده جهان را دارد، اما نسبت به سایر نژادهای گاو درصد چربی و پروتئین آن کمتر است. در ادامه، خصوصیات فیزیکی و ژنتیکی متفاوت این گاو را شرح می دهیم.
تاریخچه گاو هلشتاین فریزن
منشا گاو هلشتاین تقریبا به 2000 سال پیش در هلند بر می گردد. دو نژاد گاو، حیوانات سیاه از Batavians (آلمان کنونی) و حیوانات سفید از Friesians (هلند کنونی)، برای ایجاد نژاد جدیدی از گاوها آمیزش داده شدند. این آمیختگی (crossbreeding) منجر به ایجاد حیوانی با تولید شیر بالا شد که قادر بود این کار را با منابع محدود خوراک انجام دهد. در اصل، این نژاد با نام هلشتاین-فریزن (Holstein-Friesians) شناخته می شد، اما درحال حاضر به عنوان هلشتاین شناخته می شود. گاوهای فریزن هنوز هم وجود دارند اما جدا از نژاد هلشتاین هستند. نژادهای فریزنی از انگلستان، نیوزلند و هلند وجود دارد و بدن این حیوانات نسبت به گاو هلشتاین کوچکتر است.
گاو هلشتاین در ابتدا در سال 1852 توسط فردی به نام “Winthrop Chenery” به ایالات متحده برده شد. چون بازار رو به رشدی برای شیر و نیاز به گاو وجود داشت، دامداران به دنبال حیوانات به هلند می‌رفتند. “چنری” هم این گاو را از یک دریانورد هلندی خریداری کرد که از هلشتاین برای ارائه شیر تازه به خدمه خود در طول سفر نگهداری می کرد. چنری تحت تأثیر تولید شیر گاو، گاوهای بیشتری را در سال های 1857، 1859 و 1861 وارد کرد. در مدت کوتاهی بسیاری از پرورش دهندگان دیگر هم این کار را انجام دادند که در نهایت خطوط گاو هلشتاین در ایالات متحده ایجاد شد.
گاو هلشتاین در ایران
منابع موثقی در رابطه با ورود هلشتاین به ایران در دسترس نیست. بنا به اظهارات متولیان این صنعت پیش بینی شده است که اوایل سال 1320 گاوهای هلشتاین به شکل دام های نر جهت افزایش تولید شیر با برنامه های آمیخته گری وارد کشور شدند و متعاقبا به صورت تلیسه های آبستن در قالب پرورش گاوداری های صنعتی خرده پایی در استان های کشور توزیع شده اند.
بر اساس نتایج مرکز آمار ایران در سال 1399، تعداد 1.48 میلیون راس گاو و گوساله اصیل و 1.93 میلیون راس گاو و گوساله آمیخته در بهره برداری های سراسر کشور وجود دارد و از این تعداد، نژاد هلشتاین تقریبا 85 درصد را به خود اختصاص داده است.
خصوصیات گاو هلشتاین
- آن‌ها حیواناتی بزرگ با الگوی رنگی سیاه و سفید یا قرمز و سفید هستند.
- گوساله سالم هلشتاین هنگام تولد بین 36 تا 46 کیلوگرم وزن دارد.
- گاو بالغ هلشتاین حدود 680 کیلوگرم وزن دارد و در حالت ایستاده دارای قدی حدود ۱۴۷ سانتیمتر می باشد.
- تلیسه های هلشتاین را میتوان در 13 ماهگی، هنگامی که وزن آن ها حدود 360 کیلوگرم است، باردار نمود. مطلوب است که یک گاو ماده هلشتاین بین 23 تا 26 ماهگی اولین گوساله خود را به دنیا آورد.
- طول مدت آبستنی گاو هلشتاین تقریباً نه ماه است.
- طول عمر تولیدی این گاو به طور متوسط ۴ سال می باشد.
خصوصیات تولیدی فریزن
در سال 2017 متوسط تولید شیر گاوهای هلشتاین در آمریکا 11646 کیلوگرم بود. متوسط تولید چربی شیر آن ها 436.81 کیلوگرم (3.75 درصد) و متوسط تولید پروتئین شیر آن ها 362.42 کیلوگرم (3.11 درصد) بوده است. مشخص شده است هلشتاین هایی که سه بار در روز دوشیده می شوند بیش از 32658 کیلوگرم شیر در 365 روز تولید می کنند.
عملکرد برتر گاو هلشتاین
گاوهای شیری هلشتاین بر صنعت تولید شیر غالب هستند. دلیل محبوبیت آن ها روشن است: تولید بی نظیر، درآمد بیشتر از هزینه خوراک، شایستگی ژنتیکی بی نظیر و سازگاری با طیف وسیعی از شرایط محیطی. این به معنای سود بیشتر برای تولید کننده لبنی است که هلشتاین پرورش می دهد.
اصلاح ژنتیکی گاو هلشتاین
صنعت تلقیح مصنوعی (AI) تأثیر فوق العاده‌ای بر بهبود ژنتیکی این نژاد داشته است. از زمان تکمیل فرآیند انجماد مایع منی در اواخر دهه 1940، تلقیح مصنوعی اجازه استفاده از گاوهای برتر و اثبات شده را به پرورش دهندگان هلشتاین در سراسر جهان داد. تلقیح مصنوعی توسعه روش های قابل اعتماد و بی طرفانه برای ارزیابی ژنتیک هلشتاین را ممکن کرد. با استفاده از این روش، یک گاو نر هلشتاین می تواند 50 هزار دختر به دنیا بیاورد. اطلاعات مربوط به نوع و تولید همه این گاوهای ماده، پیش بینی عملکرد فرزندان آینده و ارزیابی کیفیت ژنتیک منتقل شده از پدران به فرزندان را راحت تر می کند.
امروزه تولیدکنندگان لبنیات توانایی استفاده از فناوری ژنومیک برای کشف پتانسیل ژنتیکی حیوانات خود در سنینی پایین تر از گذشته را دارند. آزمایش ژنومیک، DNA یک حیوان را ارزیابی می کند. در نتیجه مشخص می شود که چه ژن هایی دارند و اطلاعاتی را برای محاسبه عملکرد آینده ارائه می دهد. این کار قابل اطمینان تر از میانگین ارزش ژنتیکی والدین است. اکثر گاو نرهایی که در تلقیح مصنوعی استفاده می شوند از نظر ژنومیک آزمایش می شوند. بسیاری از دامداران، گاوهای ماده و به خصوص تلیسه ها را نیز برای تصمیم گیری در زمینه تولید مثل و اصلاح نژاد مورد آزمایش ژنومیک قرار می دهند. به طوری که در حال حاضر، سالانه بیش از 700 هزار گاو، در آمریکا مورد ارزیابی ژنومیک (genotyping) قرار می گیرند.
فارموژن در حوزه اصلاح نژاد، ارزیابی ژنومیک و انتخاب دام برتر فعالیت می کند. هدف فارموژن کاهش نیاز دامداران به واردات اسپرم های خارجی و ارسال نمونه های خون یا بافت دام به خارج از کشور برای ارزیابی ژنومیکی است.
فارموژن گاوهای هلشتاین را از طریق نمونه خون (DNA) مورد ارزیابی ژنومیک قرار داده و امتیاز هر گاو برای صفات مختلف در کاتالوگ ارائه می شود. استفاده از گاوهای ژنومیک به افزایش سرعت اصلاح نژاد و بازده اقتصادی کمک می کند. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس (۰۲۱۶۶۰۵۱۸۵۵) بگیرید، یا به اینستاگرام فارموژن مراجعه کنید
