همان طور که میدانید شیر گاو همیشه در دسترس بوده و مزیت بسیاری داشته و برای سلامتی بسیار مهم است. از جمله فواید شیر گاو میتوان به کمک در کاهش وزن، ساختن استخوانها و دندانهای قوی و سالم، تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش چربی بدن، محافظت از قلب، از بین بردن التهاب و همچنین به تحریک رشد در بدن کمک می کند. در ادامه مقاله به صورت کامل فایده شیر گاو را مورد بررسی قرار میدهیم.
آشنایی با انواع نژاد گاو شیری
ویژگی های کلی شیر گاو
مهم نیست در کجای کره زمین زندگی میکنید. هر کجا که باشید شیر گاو در دسترس شما خواهد بود، همچنین از اولین ماده غذایی انسانها در هر دوره بوده است. به دلیل ارزش غذایی بالا، شیر گاو به یکی از پر طرفدارترین و پرتقاضاترین مایعات کره زمین تبدیل شده است.
بیش از 6 میلیارد نفر در کره زمین به طور نیمه منظم شیر می نوشند، این به معنی میباشد که این حیوانات بخش فوقالعاده مهمی از نیازهای غذایی جهانی ما انسانها هستند. در واقع، بیشتر دولتها توصیههایی برای میزان شیری که کودکان باید به صورت روزانه مصرف کنند، ارائه کرده اند. نقش شیر در رشد و نمو طبیعی بسیار مهم است و والدین در سراسر جهان آن را میدانند.
ارزش غذایی شیر
شیر گاو سرشار از پروتئین، ویتامین B، ویتامین D، مواد معدنی مختلف، ترکیبات آلی و آنتی اکسیدانها است که میتواند به طریق مختلف بر بدن تأثیر بگذارد و آن را تحریک کند.
تفاوت شیر گاو و گوسفند
شاید استفاده زیاد از شیر گاو به این دلیل میباشد که توان تولیدی آن نسبت به شیر گوسفند بیشتر است. همچنین محققان به این موضوع اشاره کردهاند که فواید شیر گوسفند بیشتر از شیر گاو میباشد. اما به دلیل اینکه شیر گوسفند به اندازه گاو به راحتی در دسترس عموم قرار ندارد، به همین خاطر شیر گاو از نوشیدنیهای محبوب مردم بوده و طرفدار بیشتری دارد.
ترکیبات شیر گاو
در مورد برخی فواید شیر همین بس که دارای مواد مغذی و پروتئین ها و مواد مورد نیاز زیر است.
در 224 میلیلیتر شیر موارد زیر وجود دارد:
- کالری: 146
- پروتئین: 8 گرم
- چربی ها: 8 گرم
- کربوهیدرات: 11 گرم
- ویتامین B12
- کلسیم: 23 درصد
- فسفر: 20 درصد
- ویتامین D
- پتاسیم: 8 درصد
— | شیر پر چرب | شیر کم چرب | شیر بدون چربی |
کالری | 152 | 106 | 83.6 |
پروتئین | 8.14 گرم | 8.32 گرم | 8.44 گرم |
چربی | 7.97 گرم | 2.34 گرم | 0.19 گرم |
کربوهیدرات | 11.5 گرم | 12.7 گرم | 12.1 گرم |
چربی اشباع | 4.63 گرم | 1.4 گرم | 0.12 گرم |
کلسیم | 306 میلی گرم | 310 میلی گرم | 325 میلی گرم |
ویتامین D | 2.39 میکروگرم | 2.61 میکروگرم | 2.71 میکروگرم |
ویتامین A | 79.7 میکروگرم | 143 میکروگرم | 157 میکروگرم |
ید | 94.4 میکروگرم | 89.1 میکروگرم | 87.8 میکروگرم |
ترکیبات شیر سایر دام ها
ما در این قسمت ابتدا ترکیبات شیر گوسفند را برای شما عزیزان آوردهایم. سپس در یک جدول ترکیبات 3 مورد از دامها را با هم مقایسه خواهیم کرد.
- ۸۳ گرم آب
- ۵٫۴ گرم پروتئین
- ۶ گرم چربی
- ۹۵ کیلوکالری انرژی
- ۵٫۱ گرم لاکتوز
- ۳٫۸ گرم چربی اشباع نشده
- ۱٫۵ چربی اشباع نشده تک زنجیرهای
- ۰٫۳ گرم چربی اشباع شده چند زنجیرهای
- ۱۱ میلیگرم کلسترول
- ۱۷۰ واحد کلسیم در هر ۱۰۰ گرم شیر
— | چربی % | پروتئین% | لاکتوز% | خاکستر% | ماده خشک تام% |
گاو | 3.9 | 3.2 | 4.6 | 0.72 | 12.6 |
گوسفند | 7.3 | 5.7 | 4.6 | 0.93 | 18.2 |
بز | 3.6 | 3.3 | 4.6 | 0.80 | 12.1 |
از آنجایی که شیر مملو از مواد مغذی است، نمیتوانید آن را از برنامه غذایی روزانه خود حذف کنید. به همین دلیل بیایید تا نگاهی دقیق به فواید شیر گاو بیندازیم، چون بسیار برای سلامتی ما مفید است.
اهمیت و فواید شیر گاو برای سلامتی
از فایده شیر گاو قصد داریم به چند مورد اشاره کنیم.
- دارا بودن ویتامینهایی مانند A، B6، B12، Dو K
- داشتن پروتئین، کربوهیدرات و چربی
- داشتن مواد معدنی از جمله کلسیم، منیزیم، روی (زینک)، پتاسیم، فسفر، ید و سلنیوم
یک فنجان کوچک شیر، دارای 325 میلیگرم کلسیم میباشد، که این یک سوم مقداری است که بدن یک شخص بزرگسال به آن نیاز دارد. همانطور که گفته شد، در شیر پروتئینهای مختلفی وجود دارد، که 2 مورد از این پروتئینها “کازئین” (این پروتئین به صورت طبیعی در شیری که مادر به فرزند میدهد وجود دارد) و “وی” نام دارد.
این دو نوع پروتئین غلظت بسیار زیادی در داشتن نوع خاصی از اسیدهای آمینه دارند.
فواید باورنکردنی شیر گاو
اگر تا اینجای مقاله با ما پیش آمده باشید، مطمئنا دریافتید که چرا شیر گاو بخوریم و اینکه فواید شیر گاو چیست؟
در ادامه میخواهیم به مواردی اشاره کنیم که از خصوصیات مهم این ماده غذایی میباشد.
استخوانها و دندانها را تقویت میکند
شاید معروفترین فایده شیر گاو خوردن، حفظ سلامت استخوانها و دندانها باشد. کمپینهای تبلیغاتی بسیاری وجود دارند که کاملا به این مفهوم تاکید دارند که شیر، استخوانها را قوی می سازد و همچنین دندانها سالم نگه میدارد.
ترکیبات شیر که دارای مقدار بسیار زیادی از کلسیم و سایر مواد معدنی میباشد، نه تنها برای تراکم استخوان، بلکه مصرف آن برای دندانهایتان نیز به شدت توصیه میشود. همچنین مصرف شیر میتواند در سنین بالا به شما کمک کند تا قدرت خود را حفظ کنید.
بهبود و سلامت قلب
گاوهایی که غذای آنها علوفه و علف تازه میباشد، شیر گاوی آنها سرشار از امگا 3 میباشد. این میزان بستگی به عواملی همچون محل چرای حیوانات دارد. اسیدهای چرب امگا 3 “شکل خوب” کلسترول در بدن هستند که در واقع می توانند به بهبود سلامت قلب و جلوگیری از شروع بیماریهای قلبی و عروقی مانند حملات قلبی یا سکته کمک کنند.
کمک به کاهش وزن
تحقیقات بسیاری نشان داده است که شیر به دلایل مختلفی میتواند به کاهش وزن کمک کند. به دلیل داشتن سطح بالای پروتئین و سطح پایین کالری، میتواند گرسنگی شما را برطرف کند.
همچنین به دلیل افزایش متابولیسم بدن، می تواند انرژی شما را افزایش دهد و همچنین میتواند بیتحرکی شما را از بین ببرد و متابولیسم بالا و فعالیت زیاد منجر به کاهش وزن شما میشود.
کمک به کاهش التهاب
مصرف شیر برای درمان بیماریهایی همچون نقرس، ناراحتیهای تنفسی و سوختگی پوستی توصیه میشود. به دلیل اینکه در شیر پروتئینهای حیوانی کامل، اسیدهای چرب امگا 3 و ترکیبات آنتی اکسیدانی وجود دارد که آن را به یک ماده ضد التهابی باورنکردنی تبدیل کرده است.
به همین دلیل است که اکثر مردم بعد از یک وعده غذایی شیر مینوشند. ترکیب منحصر به فرد مواد مغذی داخل شیر میتواند التهاب را نیز تسکین دهد و کارایی هضم و جذب مواد مغذی را بهبود بخشد.
رشد و عملکرد بدن
همانطور که میدانید، پروتئینها شامل انواع مختلفی هستند و پروتئینها بخش مهمی از عملکرد بدن ما را برعهده دارند. شیر گاو حاوی پروتئینهای “کامل” است. به این معنی که آنها به طور مستقیم هم در تولید انرژی و هم در رشد و نمو طبیعی برای بدن ما مفید هستند.
نوشیدن شیر در دوران کودکی به طور منظم بسیار مهم است. زیرا تحقیقات تا حد زیادی نشان داده است که رشد و نمو، چه جسمی و چه ذهنی، میتواند با این نوشیدنی مغذی و طبیعی تقویت شود.
تقویت ایمنی بدن
از دیگر فواید شیر گاو میتوان به تقویت سیستم ایمنی بدن اشاره کرد. شیر چیزی فراتر از کلسیم و پروتئین است. ترکیبات آنتی اکسیدانی مانند ویتامین E، سلنیوم و روی نیز در شیر یافت می شوند. همچنین میتواند عوامل خطرناکی را که در سراسر بدن ممکن است باعث جهش یا بیماریهای مزمن شود را از بین میبرد.
تحقیقات نشان میدهد، شیر گاوی که تغذیه آن علف تازه بوده است برای بهبود ایمنی و محافظت بدن در برابر بیماریها مفید میباشد.
مقایسه ترکیب شیر گاوهای معمول با گاو اصلاح ژنتیک شده
شیر گاوهایی که اصلاح ژنتیکی شدهاند، نسبت به گاوهایی که اصلاح ژنتیکی نشدهاند از املاح، پروتئین و مواد مغذی بیشتری برخوردار است. لاکتوز و کازئین شیر این نوع گاوها غلضت بسیار زیادی دارد. کشاورزان مقدار پروتئین و سایر مواد مغذی را که گاوها دریافت میکنند با خوراک غلیظ تنظیم میکنند تا آنها را سالم تر و پربار نگه دارند. همچنین خواص درمانی که تا الان برای آنها ذکر کردیم در گاوهایی که اصلاح ژنتیکی شدهاند افزایش یافته است.
اصلاح ژنتیکی دام
اصلاح ژنتیکی برای ایجاد گاو شیری بدون شاخ با افزایش دادن مقاومت در برابر بیماری استفاده شده است. برنامههایی که میتواند برای راحتی حیوانات، سود مزرعه و ایمنی کارگران مفید باشد. همچنین اخیرا دانشمندان گاوهای شیری را اصلاح ژنتیکی کردهاند تا بدون شاخ و در برابر بیماریهای خاص مقاوم باشند. فنوتیپ بدون شاخ، به طور طبیعی در برخی از نژادهای گاو وجود دارد و همیشه توسط یک ژن غالب کنترل می شود.
با استفاده از فناوری روز دنیا، میتوان این ژن را در ژنوم گاوهای دیگر ادغام کرد و در نتیجه نیاز به جراحی شاخ نیست و جوانههای شاخ را از بین میبرد. شاخ زدایی (یا جدا کردن شاخ) یک روش جراحی معمول و بدون درد در مزارع آمریکا برای گاوها میباشد. تولید گاوهای بدون شاخ ژنتیکی میتواند درد حیوانات را در درآمدن شاخ کاهش دهد. البته اخیرا از پمادهای شاخ سوز در گوساله ها استفاده می شود و نیازی به جراحی نیست.
مزایای اصلاح ژنتیکی گاو
اصلاح ژنتیکی، هزینههای مربوط به کندن شاخ گاوها را برای کشاورزان کاهش میدهد. همچنین بیماریهای گاوها، هزینههای پزشکی و تلفات را نیز کاهش میدهد. به همین دلیل قطعا کشاورزان و دامداران هم از گاوهای بدون شاخ سود بیشتری نصبشان میشود.
اصلاح تغذیه گاو
بسیاری از مردم شیر را دوست دارند، اما گاو شیری در طول روز گاز متان و نیتروژن نیز تولید میکند. گاوها با دفع مواد غذایی خوراکی خود متان را وارد چرخه حیات ما انسانها میکنند. متان به گرم شدن جهانی کره زمین کمک میکند، در حالی که نیتروژن در طبیعت به شکل آمونیاک رسوب می کند و برای محیط زیست مضر هستند. تغییر در ترکیبات خوراک گاوها میتواند این مشکل را حل کند. تنها خوردن علوفه و خوراک غلیظ گاز گلخانه ای متان تولید می کند.
آغوز چیست؟
آغوز مایع شیری رنگی است که از پستان پستاندارانی که به تازگی زایمان کردهاند، قبل از شروع تولید شیر مادر ترشح میشود. این منبع مهمی از مواد مغذی است که باعث رشد و مبارزه با بیماری در نوزادان پستانداران میشود. گرچه همه پستانداران آغوز تولید میکنند، ولی مکملها معمولاً از آغوز گاو شیری تهیه میشوند و این مکمل به “آغوز گاوی” معروف است.
آغوز گاوی بسیار شبیه به آغوز انسان است. هر دو سرشار از ویتامینها، مواد معدنی، چربیها، کربوهیدراتها، پروتئینهای مبارزه کننده با بیماری، هورمونهای رشد و آنزیم های گوارشی میباشند. برای تولید این مکملها آغوز گاو، پاستوریزه میشود و به صورت قرص یا پودری خشک میشود که میتواند با مایعات مخلوط شود. آغوز گاو معمولاً رنگ زرد روشن و طعم و بوی لطیفی دارد که شبیه دوغ است.
ترکیبات و فواید آغوز برای انسان
آغوز گاو حاوی مواد مغذی بیشتری نسبت به شیر معمولی است. به طور خاص آغوز دارای پروتئین، چربی، کربوهیدرات، منیزیم، ویتامین های B، و ویتامین های A، C و E بیشتری نسبت به شیر گاو است.
همچنین آغوز سرشار از درشت مغذی ها، ویتامینها و مواد معدنی بوده و فواید آن برای سلامتی بیشتر به ترکیبات پروتئینی خاصی مرتبط است که ترکیبات آن عبارتند از:
لاکتوفرین. لاکتوفرین (پروتئینی است که در پاسخ ایمنی بدن شما به عفونتها، از جمله عفونتهایی که توسط باکتریها و ویروسها ایجاد میشوند، دخیل است.)
آنتی بادی ها پروتئینهایی هستند که به عنوان ایمونوگلوبولین ها شناخته میشوند و توسط سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با باکتریها و ویروسها استفاده میشوند. آغوز گاوی سرشار از آنتیبادی ها است.
از آنجایی که آغوز گاو مملو از مواد مغذی است که با بیماری ها مبارزه می کند و باعث رشد می شود، ممکن است بتواند ایمنی را تقویت کند، عفونت ها را درمان کند و مزایای مرتبط بیشتری را در طول زندگی در انسان ارائه دهد.
روش های افزایش شیر گاو
کشاورزان و دامداران روشهای مختلفی را برای افزایش شیر گاو پیادهسازی کردهاند که به تعدادی از آنها اشاره میکنیم.
- وقتی واکسن گاو به موقع زده شود، سیستم ایمنی بدن آن در برابر بیماریها قوی خواهد شد و همچنین شیر آن افزایش پیدا میکند.
- انتخاب کردن نژادهای گاو شیری برای دریافت شیر بیشتر را نباید نادیده گرفت.
- مدیریت کردن تغذیه گاو هم در خوردن کنسانتره و هم در علوفه نیز تاثیر بسزایی در افزایش شیر دارد.
- افزایش تعداد وعدههای غذایی گاو
- اقزایش دفعات دوشیدن شیر گاو در روز
- کیفیت مواد غذایی که گاو مصرف میکند، در میزان شیر آن تایثر مستقیم دارد.
مصرف سرانه شیر در ایران و جهان
بر اساس آمار جهانی سازمان FAO، سرانه مصرف شیر ایران در یک سال چیزی در حدود 66/12 کیلوگرم میباشد. میانگین جهانی مصرف شیر در سال 150 کیلوگرم بوده و در بعضی کشورهای اروپایی به 300 کیلوگرم در سال نیز میرسد. بر اسا آمار و اطلاعات ثبت شده مصرف شیر در آمریکا 253/8 میباشد که دلیل کاهش آن را جایگزینی نوشیدنیهای دیگر با شیر میدانند.
بر اساس اطلاعات ثبت شده توسط سازمان FAO، هر سوئیسی در یک سال 70 لیتر شیر به تنهایی مینوشد.
سخنان پایانی
شیر یکی از مواد غذایی بسیار مهم و مغذی برای انسانها میباشد که مصرف روزانه آن به شدت توصیه میشود. فواید بی نظیر مصرف شیر برای بدن که شامل بهبود بیماریهای قلبی، افزایش ایمنی بدن و .. میتوان اشاره کرد. همان طور که در انتهای مقاله اشاره شد تمامی کشورهای آمریکایی و اروپایی در مصرف سرانه شیر پیشرو هستند.
فارموژن در حوزه اصلاح نژاد، ارزیابی ژنومیک و انتخاب دام برتر فعالیت می کند. هدف فارموژن کاهش نیاز دامداران به واردات اسپرم های خارجی و ارسال نمونه های خون یا بافت دام به خارج از کشور برای ارزیابی ژنومیکی است.
فارموژن گاوهای هلشتاین را از طریق نمونه خون (DNA) مورد ارزیابی ژنومیک قرار داده و امتیاز هر گاو برای صفات مختلف در کاتالوگ ارائه می شود. استفاده از گاوهای ژنومیک به افزایش سرعت اصلاح نژاد و بازده اقتصادی کمک می کند. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس (02191307204) بگیرید، یا به اینستاگرام فارموژن مراجعه کنید.